Biworo Fani

BBiworo Fani  is een Djoula ritme dat is gemaakt door Kalifa Diabaté uit Ivoorkust. Hij noemde de kleding die gedumpt wordt uit het westen yogo-yogo, ofwel yogo-yogo fani. Het heeft een lied in het Djoula. Letterlijk betekent het stof (fani) van biworo 300 CFA (= € 0,50) CFA. Verder op in het lied: wa kele = 5000 CFA (= € 7,50) en watan = 50.000 CFA (= € 75,=). In het nummer wordt aangegeven dat je kleding die weinig kost, je niet moet aantrekken.

Biworo Fani zoals door IDON! werd uitgevoerd (periode 2005 – 2010)

solist: Eee Bi woro la fani siri ho bafor nja moggo ya warilo
antwoord: Bi woro la fani siri ho bafor nja moggo ya warilo
solist: Hamana wa kele fani siri ho bafor nja moggo ya warilo
antwoord: Bi woro la fani siri ho bafor nja moggo ya warilo
solist: I ti mi wa mousso lini ba ri ka ni ri fo djamma bey i ye
antwoord: Bi woro la fani siri ho bafor nja moggo ya warilo

(solist) I ko fani (antw) njo keye (solist) I ko waxi (antw) njo keye
(solist) I ko motoro (antw) njo keye (solist) I ko bassin (antw) njo keye
(solist) I ko doundoun (antw) njo keye (solist) I ko djembé (antw) njo keye
(ik heb iets gevraagd; ik heb het gedaan / voor je gehaald?)

(solist) tisse kale kouma me fôtô ye anais, (antw) ne tise, tise oura
(solist) ya ma donk kou a me fôtô ye anais, (antw) ne tise, tise oura
(solist) villa kou a me fôtô ye anais, (antw) ne tise, tise oura
(solist) laptop kou a me fôtô ye anais, (antw) ne tisa, tise oura
(ik wil nog iets groters; nee dat gaat niet door!)

Het nummer”Miribali” op het album Nemako van Farafina is duidelijk geinspireerd op ‘Biworo Fani’:
I tie mieli wa musso bieje, ba li ka milie koutja ma tieje
i ko fani (sabara / motoro / magasin) no kieje
be sen ker ma mi fot je; ne tissa tissa ora
la ma da ma mi fot je; ne tissa tissa ora
fila ma mi foto je; ne tissa tissa ora

Youssouf Keita vertelde:
De mannen zingen: Ik draag geen kleding van 300 CFA!
De vrouwen zingen: Als een vrouw kleding draagt van 50000 CFA,
wordt zij gelijk verdacht van prostitutie! De prijs van alles in hoog!
(hier worden verschillende kleding, goederen, etc. opgenoemd)

Biworo fini sa aw tè biworo fini do
Biworo fini do aw tè biworo siri sa
(respectievelijk de man en dde vrouw draagt geen kleding van 300 CFA!)

Mogo mana watan fini san ii ba fô nja mogoya warilo
Mogo mana watan fini siri ii ba fô nja mogoya warilo
(Wie kleding draagt van 50.000 CFA wordt beticht van prostitutie verdiensten)

Déléko songon montera, Tafé sangon montéra

Hali pantalon songon montera, Hali silipu ongon montera
(Broeken zijn duur, zelfs slips zijn duur)
Banfoula songon montera, Mouchôrô songon montera
Heren hoeden, dames drapeaus (voor op ‘t hoofd) zijn duur)

Hali soutien sogon montera, Hali sambaro songon montera
(Zelfs BH’s zijn duur en …. zijn duur)

Biworo fin san aw tè biworo fin fè

Op Spotify kan je Miribali (album Nemako) van Farafina ♪♪ hier ♪♪ beluisteren

Ami was het jaar vooraf regelmatig binnen gelopen in Hotel Zion, waar we gebruikelijk verblijven. Zodoende was ze een vriendin die ons uitnodigde voor haar bruiloft het jaar erop, toe we er ook toevallig waren. Een mooie aanleiding om ons uit te dossen in nieuwe kleding in het dessin  dat zij had uitgekozen. Nou ja, de eerste keus was inmiddels overal uitverkocht, dus behielpen we ons met de tweede keus van stof. Maar toch iets bijzonders! Ook Youssouf deed mee en we vertrokken naar het feest in de veronderstelling dat we op zouden gaan in een menigte van eensluidende kleding. Dat viel toch een beetje tegen; we waren toch een opvallende groep. Gelukkig konden we nog twee Afrikaanse vrouwen spotten in dezelfde outfit die met ons op de foto wilde…. Geen goedkope stof, dus niet echt Biworo Fani!

160 bpm Arrangement

160 bpm Patroon A

185 bpm Arrangement

185 bpm Patroon A

213 bpm Arrangement

213 bpm Patroon A

Bronnen:

Lessen van Salia Traore, Youssouf Keita (Uithoorn, mei 2023), boek: ‘Die Stimme der Balafon’ van Moussa Hema en Adrian Egger, CD Nemako van Farafina.