A Fonidon is letterlijk de dans van de fonio, een graansoort die in West Afrika veel gebruikt wordt. Vroeger werd de fonio gedorst met houten stokken waarmee men op de graanstengels sloeg om de graan van het stro te scheiden. Maar er gebeurde nogal eens een ongeluk mee tijdens het groeps-dorsen waarbij de ene dorser de ander per ongeluk raakte. Op een bepaald moment is toen een andere methode ontwikkeld. Men ging op een hoeveelheid graanstengels ‘dansen’, de voet werd met een plof (op de eerste tel) neergezet en vervolgens naar buiten geschoven waarbij de stengels werden geplet en de korrels vrijkwamen. Zoals vaak bij elk werk op de boerderij of op het land werd muziek gebruikt om het werktempo lekker vast te kunnen houden. Er kwam een ritme tot stand dat onder alle stammen over heel West Afrika gebruikt wordt om de fonio te dorsen.
Youssouf vertelde dat de Bobo Mandaré, een deel van de grotere Bobo populatie, waaronder ook de Bwaba vallen, omgeving Bobo Dioulasso een toepasselijk lied voor het ritme Fonidon hebben gemaakt dat ook ver verspreid is geraakt. Het gaat toepasselijk over elke stam ,met zijn specialiteiten. Oncle Francais, Youssouf’s oom die veel nieuwe nummer maakte en arrangeerde, gebruikte het ritme van Fonidon als basis voor het nummer ‘Baria’. Veel stammen hebben ook hun eigen liedjes, in hun eigen taal, gecreëerd op het ritme bij het werk.
Chi Tûnmou ma koko ban,
Bobo le presera
Chi Tûnmou ma koko ban,
Bobo le korotola
Ook al zijn de rupsen in de carité boom nog niet volgroeid,
de Bobo hebben geen geduld om er op te wachten (chi is Carité, tûnmou is rups)
Ti Ka ma koko ban,
Bissa / Maninka le presera
Ti Ka ma koko ban,
Bissa / Maninka le korotela
Ook al zijn de pinda’s nog niet rijp,
de Bisa kunnen er niet op wachten (Tika = pinda’s)
No No ma se ban,
Foula le presera
No No ma se ban,
Foula le korotela
Ook al is de melk nog niet voldoende,
de pheul kunnen er niet op wachten (Nono = melk, F’lat = foula = pheul)
No Comments