Zagen & Schuren

De meeste klankstaven waren eerder al globaal op maat gemaakt door Youssouf Keita en mijzelf. Maar er moesten ook nog klankstaven uit Padouk-planken worden gezaagd. Ook het fijne ‘rondzagen van de  uiteinden en het schuren werd door Berna en haar man Bertus uitgevoerd. Bertus bewerkt zelf ook al hout tot kunstwerken. Hij werkt vnl. met kienhout. Dit is hout afkomstig van eiken die 5000 tot 7000 jaar onder zuurstofarme omstandigheden in het veen hebben gelegen. Het is hard en pikzwart. In het Binnenveld bij Rhenen zijn veel eikenbomen tevoorschijn gekomen bij het afgraven van landbouwgrond t.b.v. natuurontwikkeling. Van dit hout heeft Bertus verschillende kunstwerken voor de gemeente Rhenen gemaakt, die o.a. op 2 rotondes staan. Met zaag- en schuurmachines heeft Bertus nu het grove werk voor het maken van de klankstaven afgemaakt.

11 juli 2023

“Zoals je ziet wordt hier hard gewerkt. De eerste toets is zoals je ziet uitgehold en op toon. De anderen zijn klaar om op toon gebracht te worden. Mooie verzameling van 15 tonen, beginnen bij F.”

Groet uit Rhenen, Berna

Stemmen van de klankstaven

Voor het stemmen van de klankstaven had ik aangeraden om een tuner-app op de telefoon te gebruiken. Berna gebruikt niet een android telefoon en moest er zelf een uitzoeken om te installeren op haar telefoon. Op de foto’s werd me al duidelijk dat ze nog een ander hulpmiddel had gevonden, de melodica.

15 juli 2023

“Hallo Paul, toetsen gestemd, het riekt naar meer: het onderstel. Ik heb 3 voorbeelden thuis (om te bestuderen en mogelijk het model ervan te gebruiken, red.) Mijn voorkeur is zo licht mogelijk en licht gebogen toetsenrij. Welk hout raad je me aan voor de gebogen balk? Ons lijkt beuken goed voor de onderbalk. Ben je het daarmee eens of overspelen we onze ambitie? “

Het frame

Bij de start van het project had ik al aangeraden om wat van het kienhout dat Bertus ook voor zijn kunstwerken gebruikt, voor de sierstukken aan de twee zijkanten te gebruiken. Verder was mijn advies stevig hout voor het onderstel en buigzaam hout (ik gebruik daarvoor vaak vuren) voor het buigzame deel.

30 juli 2023

“Het vordert gestaag. Onderstel provisorisch in elkaar gezet. Gebruikt wilgenhout en eikenhout”

Eerste tussen ressutaaat

Tijd voor een eerste test. Inmiddels ben ik terug van mijn werkvakantie naar het Festival Byggefest en Utamaduni African Camp, beide in Denemarken. We kunnen een nieuwe afspraak maken. Hoewel de klankstaven nog niet echt goed bevestigd zijn, kan Berna er wel een stukje op spelen. Het lijkt op één van de laatst aangeleerde stukken. Maar ik hoor dat het niet helemaal klopt…. Heeft ze een nieuw stuk gecomponeerd: ‘Berna maakt haar eigen balafoon’?

2 augustus 2023

“Welkom thuis! Het klinkt nog niet zoals het moet klinken; fine tuning is noodzakelijk. Welke dagen ben je beschikbaar? Deze en volgende week ben ik tot donderdag nog thuis. Zal straks even de telefoon pakken”

Een nieuwe afspraak

Berna komt al snel voor een vervolg langs.  Ze is nog steeds gretig om verder te kunnen gaan. Het blijkt dat de op haar I-phone geïnstalleerde app om de klankstaven te stemmen niet goed werkte. Daarom is ze overgegaan op het stemmen met behulp van de melodica. Deze bleek echter niet helemaal zuiver te zijn, dus er is nog wat bij te schaven aan de precieze tonen.

Samen zoeken we een nieuwe app voor haar telefoon en oefenen in het gebruik. Daarmee kan ze thuis weer aan de slag. De meeste klankstaven moeten nog iets hoger gestemd worden en we overwegen het korter maken of de onderkant buitenkant af te schuren. We kiezen voor het laatste en daar zal Bertus zich weer mee gaan bezighouden.

Voor het frame heeft ze mooi hout gebruikt en leer met een mooie rood-bruine kleur. Alleen het gebruikte wilgenhout valt een beetje uit de toon. Ik bied haar Padouk-houtjes aan om als kalebas-stokjes te gebruiken en stel voor een mooie rechte bamboe -stok aan de zijkant toe te passen. Dat neemt ze mee in overweging en ik laat haar zien hoe ze die goed kan binden.

Kalebashoutjes vastzetten

Mastworp voor de klankstaven-mat

5 augustus 2023

“Waardevolle les gehad. Met de app “tuner light” zal het fine tunen zeker lukken. En de filmpjes geven een goed beeld hoe ik balkjes en toetsen moet vastsjorren. Er is werk aan de winkel en ik heb er zin in. Bedankt Paul.”

Bertus maakt correcties

Thuis gaan Berna & Bertus gelijk aan de slag. Berna het reken- en meetwerk; Bertus het schaven en schuren.

“En nu maar hopen dat het klinkt zoals het moet klinken…”

Berna maakt haar eigen balafoon ….. wordt vervolgd …….