Ganda Yina - Dagara en Lobi - Balafoonritmes - Paul Nas
26714
portfolio_page-template-default,single,single-portfolio_page,postid-26714,bridge-core-3.1.2,qode-page-transition-enabled,ajax_fade,page_not_loaded,,qode-theme-ver-30.1,qode-theme-bridge,disabled_footer_bottom,qode_header_in_grid,qode-wpml-enabled,wpb-js-composer js-comp-ver-7.1,vc_responsive
 
Pentatonische balafoon

Ganda Yina

Laatse aanpassing op 20 maart 2020

Engels Frans

GGanda Yina (Ganda-Yina, Gandayina) is een ritme dat wordt gespeeld door stammen in het noord-westen van Ghana zoals de Lobi en de Dagara. Hier heet de balafoon een Gyll (uitgesproken als gji-lie) en heeft het karakteristieke aantal van 14 klankstaven. De Gyil is vrijwel altijd een pentatonisch gestemd instrument. Het nummer Ganda Yina wordt voornamelijk gespeeld bij begrafenis en herdenkingsrituelen.

The strong man is out

‘Ganda Yina (de kostwinner is overleden, de sterker man is weg). Lobi en Dagaare begrafenissen gaan allemaal over chaos, waarheid, huilen, jammeren, geconfronteerd met onze schaduw, vallen, naar beneden gaan tot men de bodem bereikt. De liedjes worden gespeeld om harde waarheden aan de rouwenden te brengen: “Je zorgde niet voor je man, nu is de belangrijkste kostwinner gestorven en zul je lijden”. Je enige reactie is om te dansen, jammeren, gezien te worden voor al je fouten. Op dat moment realiseer je je, kater en moe, dat je lacht, herbouwt en hebt overleefd.’ (aldus Bex Burck op CD Vula viel – Good is Good)

Lobi & Dagara

De Gyil is – net als de balafoon – een grootouder van de mallet-toetsenbordfamilie. Het is het nationale instrument van de Lobi- en Dagara-bevolking van Ghana, Burkina Faso en Ivoorkust. De gyil wordt voor alles in het leven gebruikt; van bruiloften en begrafenissen tot dansen en dagelijkse recreatie. De gyil-meester (zowel een instrumentmaker als een speler) beheerst het instrument en bestudeert het een groot deel van zijn leven voordat hij het waardig wordt geacht om zijn gemeenschap bij heilige evenementen te vertegenwoordigen

Ganda Yina!

Kakraba Lobi; Xylofonplayer from Ghana

Ganda Yina by Aaron Bebe, March, 2006 at the University of Ghana

Edmund Dorwana Tijan plays gyle, Meddie, Ghana. Aug. 2010

bronnen:

Berna Haverkort, Opnames van Kakra Lobi en SK Karakra Lobi. Transcripoties door Brian Hogan (arrangement SK Kakraba). Website of Valerie Naranjo

Update geschiedenis
  • 20 maart 2020: Kleine aanpassingen tekstueel nav engelse en franse vertalingen
  • 18 februari 2020: Nieuw!
1 Reactie
  • Berna Haverkort
    Geplaatst op 13:38h, 02 maart Beantwoorden

    Mooie tekst Paul. Fijn dat N.W. Ghana met de Lobi traditie een plekje krijgt op je site.

Geef een reactie